Η ΠΤΗΣΗ έχει αναφερθεί με προηγούμενα άρθρα της στην σημασία των σύγχρονων Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μάχης για την αναβάθμιση του πεζικού και την ανάγκη του Ελληνικού Στρατού να αναβαθμίσει τη μαχητικότητα του Πεζού Στρατιώτη με την εφαρμογή σύγχρονων δογμάτων μάχης. Καμία αύξηση της θητείας, καμία αναβάθμιση του ατοιμικού εξοπλισμού και καμία βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης δεν θα αποδώσουν, αν ο Έλληνας Στρατιώτης αντιμετωπίσει τον εχθρό με τακτικές της εποχής των δεκαετιών του 1950 και 1960.
Το δεύτερο στοιχείο στο οποίο είχαμε αναφερθεί είναι στην ανάγκη διάκρισης βαρέως και ελαφρού πεζικού. Το μέτρο “μηχανοποίησης” όλου του πεζικού στα μέσα της δεκαετίας του 1990, μπορεί να φαινόταν βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ιδίως μια και ήταν η εποχή που οι μεγάλοι ευρωπαϊκοί τεθωρακισμένοι στρατοί αποστρατεύονταν ραγδαία με τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και “έβρεχε” τεθωρακισμένα και υλικό δωρεάν ή σε τιμές σοκ αλλά 25 χρόνια μετά αποδεικνύεται ότι αφενός ένα μηχανοκίνητο τάγμα κοστίζει πολύ περισσότερο από ένα ελαφρύ, σε έξοδα καυσίμων, λιπαντικών, ανταλλακτικών, συντήρησης, λειτουργίας κλπ. και στις περισσότερες περιπτώσεις η αξία του ελαφρού πεζού δεν υποκαθίσταται από ένα τεθωρακισμένο.
Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα απείχε από στρατιωτικές επιχειρήσεις της Συμμαχίας ή χρησιμοποιούσε -λανθασμένα- τις μονάδες Ειδικών Δυνάμεών της ως ελαφρύ πεζικό. Απλά, ένα Πεζικό μόνο από τεθωρακισμένα δεν επαρκεί για να καλύψει όλες τις αποστολές και κατά τα φαινόμενα δεν συμφέρει οικονομικά.
Η δεύτερη διαπίστωση είναι σημαντική για να απαντήσουμε στο ερώτημα “Πόσα ΤΟΜΑ χρειάζεται τελικά ο Ελληνικός Στρατός”; Χρείζαται άραγε τόσα όσο και τα 3,000 περίπου ΤΟΜΠ του; Η αντικατάσταση των παλιών οχημάτων σε αναλογία 1:1 θα γίνει πραγματικότητα κάποια στιγμή, αφού κανένα όχημα δεν έχει ζωήν αιώνιον αλλά τα τεθωρακισμένα δεν κάνουν όλα την ίδια δουλειά.
Ένα ΤΟΜΠ, παλιό ή όχι, που μεταφέρει όλμους, αντιαρματικούς εκτοξευτές, είναι κέντρο διοίκησης, όχημα περισυλλογής τραυματισμένων, τεχνικής υποστήριξης ή φορέας κάποιου οπλικού συστήματος άλλου από την ομάδα πεζικού δεν χρειάζεται να είναι αποκλειστικά στο επίπεδο ενός πανάκριβου ΤΟΜΑ.
Μήπως, ο Ελληνικός Στρατός χρειάζεται τα μισά από αυτά, περί τα 1,500-1,600 που ανταποκρίνονται στην συγκρότηση 40 Μηχανοκίνητων Ταγμάτων (χονδρικά 40 ΤΟΜΑ ανά τάγμα); Το μέτρο μοιάζει περισσότερο λογικό πλέον αλλά και πάλι, σημαντικό μέρος των ταγμάτων αναπτύσσεται στα νησιά του Αιγαίου, ως ταχυκίνητα τμήματα φρουρών που θα πολεμήσουν κατά κανόνα σε μικρά τμήματα επιπέδου διμοιρίας και λόχου, σε συνδυασμό με άρματα μάχης και βαρέα όπλα αντιμετωπίζοντας ομάδες ελαφρού πεζικού κατά κανόνα (αλεξιπτωτιστές, πεζοναύτες, πεζικό), όπως έχουμε δει στις ασκήσεις Efes. Xρειάζονται εκεί ΤΟΜΑ, αξίας εκατομμυρίων, με ισχυρά πυροβόλα διάτρησης θώρακος, ταχύτητες 70-75 χλμ/ώρα και δικτυοκεντρικές ικανότητες επικοινωνίας και διαχείρισης πεδίου μάχης; Ή μήπως ο αγώνας εκεί μπορεί να γίνει κάλλιστα με ένα αναβαθμσιμένο παλιότερο ΤΟΜΠ, όπως το “Λεωνίδας”;
Η περιγραφή αυτών των χαρακτηριστικών ανήκει μάλλον σε μονάδες ελιγμού, εξοπλισμένες με σύγχρονα τεθωρακισμένα και ικανότητα κίνησης μαζί με τα άρματα μάχης Leopard-2. Την τελευταία μάλιστα φορά που ο ΕΣ αναφέρθηκε σε ΤΟΜΑ, το 2007 με την περίπτωση των BMP-3, αναφέρθηκε ακριβώς σε αυτήν την απαίτηση: Να μπορούν να ακολουθούν τα άρματα μάχης με ταχύτητα ανάλογη και να υποστηρίζουν τη μεταφερόμενη ομάδα του πεζικού με ισχυρά πυρά. Ο ΕΣ ξέρει πολύ καλά τί θέλει όταν αφήνεται να αποφασίσει ανεπηρέαστος.
Η υπόθεση των ΒΜΡ-3 εξελίχθηκε άσχημα, όπως θυμόμαστε, αποτέλεσμα εξαρχής πολιτικής επιλογής για ανταλλάγματα στο διπλωματικό πεδίο που δεν ευοδώθηκαν έτσι κι αλλιώς ενώ το ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής όχημα δεν ικανοποιούσε τον τρόπο μάχης του μηχανοκίνητου πεζικού, όπως περιγράφεται στα εγχειρίδια του ΝΑΤΟ. Μοιραία, το πρόγραμμα αρχειοθετήθηκε και αφέθηκε να αποπνεύσει από φυσικά αίτια. Η υπόθεση όμως του 2007 μας έδωσε μια απάντηση στο ερώτημά μας: ο αριθμός των ΤΟΜΑ ορίστηκε στα 415, αρκετά για 10 Μ/Κ τάγματα και λίγα επιπλέον για εκπαίδευση.
Ο ΕΣ στράφηκε ακόμα και στα μεταχειρισμένα των συμμαχικών στρατών για να καλύψει τις αδηφάγες απαιτήσεις του με φθηνό και γρήγορο τρόπο. Τρεις τουλάχιστον φορές, η υπόθεση των μεταχειρισμένων ΤΟΜΑ Marder-1A3 του Γερμανικού Στρατού έφτασε στα γραφεία συζήτησης των επιτελών. Τρεις φορές αποκρούστηκε, είτε γιατί οι γερμανικές συνοδευτικές απαιτήσεις ήταν κακές είτε γιατί η επιλογή κρίθηκε πως θα τορπίλιζε μια καλύτερη εναλλακτική.
Ας σημειώσουμε εδώ πως η “δωρεάν” παραχώρηση δεν είναι ποτέ δωρεάν. Οι Γερμανοί ζήτησαν κάποιο συμβολικό τίμημα αλλά ακόμα κι αν αυτό δεν υπήρχε, η εισαγωγή ενός νέου οχήματος στο σύστημα υποστήριξης του ΕΣ σημαίνει έξοδα: έξοδα μετεκπαίδευσης χειριστών και συντηρητών, έξοδα οργάνωσης βάσης συντήρησης, έξοδα κατασκευής χώρων υποδοχής (συνήθως αυτό παραλείπεται αλλά ας φανταστούμε τα Leopard-2A6 HEL των 10 εκατομμυρίων Ευρώ εκτεθειμένα στο χιόνι, τον ήλιο και την υγρασία της Θράκης). Κάθε επιλογή έχει το κόστος της.
Τελευταία, με τα Marder να οδεύουν στο διαλυτήριο και την έλλειψη μεταχειρισμένων, ο ΕΣ αξιολογεί τα αμερικανικά Bradley. Το Bradley είναι ένα δοκιμασμένο στη μάχη ΤΟΜΑ. Ίσως το μόνο που δοκιμάστηκε στην πρώτη γραμμή τόσο σκληρά. Δεν απέδωσε όσο θα ανέμενε κανείς και ο εσωτερικός του χώρος ταλαιπωρεί το μεταφερόμενο πεζικό, τους αξιωματικούς που οργανώνουν τη δράση της διμοιρίας πεζικού και εμάς. Η ασθενής του θωράκιση, στοιχείο που ποτέ δεν έλυσε ικανοποιητικά στη μακρά καριέρα του, δεν το καθιστά ιδανική επιλογή σε ένα πεδίο μάχης όπως ο Έβρος, που θα δεχθεί μια “θύελλα φωτιάς και ατσαλιού” (μεταφράζοντας την περιγραφή της μάχης της Οκινάουα) από βλήματα πυροβολικού, ρουκετών, πυροβόλα αρμάτων μάχης και ΤΟΜΑ, βαρέα όπλα πεζικού και αεροπορία. Ωστόσο, στα μεταχειρισμένα είναι η τελευταία λύση.
Τα Bradley παραμένουν στο τραπέζι, με διάφορους τρόπους, ως ενδιάμεση λύση. Τελευταίες εξελίξεις δείχνουν πως ο ΕΣ θα δεχόταν μια μικρή, έστω, προσθήκη Bradley άμεσα για να οργανώσει έναν πυρήνα πραγματικού μηχανοκίνητου πεζικού που θα υποστηρίζει τα Leopard-2 των Τεθωρακισμένων Ταξιαρχιών (3-4 τάγματα) μέχρι να κατανοήσει το σύνολο του προσωπικού την αξία και χρήση των ΤΟΜΑ ανοίγοντας τον δρόμο για ένα καινούριο ΤΟΜΑ. Η σκέψη δεν είναι κακή και μάλιστα απόλυτα ρεαλιστική. Είναι , όμως, τα αμερικανικά Bradley διαθέσιμα; Το ερώτημα είναι ρητορικό μέχρι να δούμε “χειροπιαστές” αποδείξεις.
Μοιραία, η σκέψη πάει στο υποθετικό: Τί θα γινόταν αν η Ελλάδα ανέπτυσσε ένα δικό της ΤΟΜΑ;
Τους τελευταίους μήνες η υπερβολική ησυχία στα εξοπλιστικά της χώρας, το εξοπλιστικό κρεσέντο της Τουρκίας που μάλιστα εμπλουτίζεται με (λιγότερο ή περισσότερο) εγχώριας ανάπτυξης οπλικά συστήματα, θέτουν το θέμα επί τάπητος: γιατί η Ελλάδα δεν αναπτύσσει ένα εθνικό οπλικό σύστημα; Ξεκινήσαμε με τυφέκιο, πήγαμε στα οχήματα 4×4, στα φορτηγά, στα ελαφρά σκάφη και τελικά στα πολεμικά πλοία. Γιατί όχι κι ένα ΤΟΜΑ; Και μάλιστα πραγματικό, νέο ΤΟΜΑ κι όχι αναβαθμίζοντας σχέδια 40 ετών.
Τη δεκαετία του 2000 η ΕΛΒΟ ξάφνιασε τους πάντες παρουσιάζοντας το “εθνικό” ΤΟΜΑ “Κένταυρος”, μια φιλότιμη και ενδιαφέρουσα προσπάθεια που πήρε καλές κριτικές και διεθνώς. Ωστόσο, οι διεμβολισμοί νέων ή μεταχειρισμένων προσφορών από το εξωτερικό και -κυρίως- το γεγονός πως εκτός από το σχέδιο τίποτε άλλο εθνικό δεν είχε το όχημα, οδήγησαν στην ταφή του προγράμματος που θα μπορούσε να απογειώσει και την αμυντική βιομηχανία και το όπλο του πεζικού. Κακά τα ψέματα… χωρίς κινητήρα, ηλεκτρονικά και οπλισμό, δεν έχεις όχημα. Έχεις… ό,τι έχει απομείνει σε ένα υπόστεγο της ΕΛΒΟ.
Παρόλα αυτά, ο “Κένταυρος” ήταν ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Είχε μέσο μέγεθος με 6 τροχούς εδάφους ανά πλευρά, τριμελές πλήρωμα και ισχυρό οπλισμό. Ακολουθώντας τη σχεδιαστική γραμμή του “Λεωνίδα” είχε μαχηλό προφίλ, μικρό βάρος και ικανή ταχύτητα και ευελιξία. Μπορεί να μην ήταν “Ferrari” αλλά έκανε καλά τη δουλειά του στο ελληνικό περιβάλλον.
Καταστράφηκε κατά τη γνώμη μας από μια απαίτηση του ΕΣ: την ικανότητα αερομεταφοράς. Για ένα όχημα που θα συνόδευε τα Leopard-2 στις πεδιάδες της Θράκης η απαίτηση αυτή δεν είχε νόημα. Θα είχε, αν ο ΕΣ έστελνε τις τεθωρακισμένες δυνάμεις του στα νησιά αλλά αυτό το σενάριο δεν έπαιξε ποτέ. Η απαίτηση το όχημα να χωράει σε ένα C-130, να έχει βάρος μικρότερο από 22 τόνους και να διατηρεί και όλα τα άλλα χαρακτηριστικά του, ήταν ο λόγος που δεν θα έβρισκε φίλους ούτε στο ελληνικό πεζικό, ούτε στο εξωτερικό, αν προσπαθούσε να το πουλήσει. Κρίμα!
Είναι δυνατή η “ανάσταση” των Κενταύρων; Πολύ νερό κύλισε στο αυλάκι από τότε. Ίσως, όμως, η ανάγκη ενός ΤΟΜΑ να είναι πλέον φανερή σε περισσότερους. Ίσως, η κυβέρνηση να αντιλαμβάνεται πως ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα δεν είναι λεφτά στη φωτιά αλλά επενδυτικό σχέδιο που δίνει δουλειά σε ελληνικές βιομηχανίες και Έλληνες εργαζομένους και εξειδικευμένους επιστήμονες. Ίσως, ο ΕΣ να αποκτήσει τα 400 ΤΟΜΑ που θέλει, όπως ακριβώς τα θέλει. Και αν και η συνεργασία με μια εταιρία του εξωτερικού δεν μπορεί να αποφευχθεί, υπάρχουν σήμερα περισσότερες ελληνικές βιομηχανίες που παράγουν υποσυστήματα για τεθωρακισμένα οχήματα και μπορούν να κάνουν το “εθνικό” ΤΟΜΑ περισσότερο εθνικό, όχι για λόγους εθνικού μεγαλείου αλλά περισσότερο για λόγους οικονομίας.
Μια ελληνική λύση θα εξασφαλίσει την επίλυση των νηπιακών προβλημάτων του οχήματος στην πηγή της και όσα έξοδα δοθούν από το ελληνικό κράτος σε ιδιωτικές εταιρίες θα επιστρέψουν σε ένα ποσοστό πίσω στο κράτος από τους φόρους ενώ ταυτόχρονα θα αναζωογονήσουν την παραγωγικότητα πολλών βιομηχανιών και προμηθευτών.
Πώς θα ήταν ένας “Κένταυρος ΙΙ”; Οι βασικές γραμμές του προγόνου ήταν, όπως είπαμε, στη σωστή κατεύθυνση: θωράκιση, κινητικότητα, ισχύ πυρός. Ένα πυροβόλο των 30-35 χλσ. θα μπορούσε να εξασφαλίσει την απαραίτητη “πυγμή” έναντι των τουρκικών Μ-113, ACV ακόμα και των μελλοντικών Tulpar ενώ θα διατηρούσε και ικανή αναχορηγία (λύσεις με πυροβόλα των 40 και 50 mm προσθέτουν ισχύ αλλά ο όγκος των βλημάτων μειώνει τον αριθμό τους στην αποθήκη), με ένα πολυβόλο για εγγύς άμυνα και ίσως 1-2 πυραύλους αντιαρματικούς ή αντιαεροπορικούς. Για τους τελευταίους υφίστανται σήμερα λύσεις όπου ο ίδιος φορέας ανάρτησης μπορεί να φιλοξενήσει καλάθους με Α/Τ, Α/Α πυραύλους ή κατευθυνόμενες ρουκέτες χωρίς πρόβλημα, εφόσον υπάρχει ένα καλό Σύστημα Διεθύνυσης Πυρός και σκοπευτικά για να τη σκόπευση.
Ο “Κένταυρος” του 2005 είχε εγκαταλείψει τις κεκλιμένες επιφάνειες με κάθετες στα πλευρά του οχήματος, μια διεθνής τάση εφόσον τα απευθείας πυρά είναι το λιγότερο από τα προβλήματα ενός οχήματος. Προφανώς, οι συνθήκες απαιτούν ένα ισχυρότερο πακέτο θώρακα ικανό να αντέχει βλήματα τουλάχιστον των 25 mm σε κάθε επιφάνεια του οχήματος και 30 mm AP στο μετωπικό φάσμα. Ένα σύστημα ενεργητικής προστασίας όπως το Trophy MV/VPS ή ακόμα και μια ελληνική προσπάθεια ανάπτυξης παρεμβολέων και καταυγαστήρων είναι απαραίτητα στον 21ο αιώνα.
Η μεταφορική ικανότητα του οχήματος είναι το κλειδί. Έχοντας πύργο με πυροβόλο και πυραύλους το πλήρωμα δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 3 ατόμων, όπως σε όλα τα ΤΟΜΑ. Η μεταφερόμενη ομάδα του ΕΣ των 8 ατόμων πρέπει να διατηρηθεί, εφόσον αυτή είναι η απαίτηση του Πεζικού. Ακόμα κι αν αναθεωρηθεί προς τα κάτω, στα 6 ή 7 άτομα λόγω των νέων δεδομένων, είναι καλό να υπάρχει extra χώρος για πυρομαχικά και εφόδια.
Αυτό σημαίνει πως οι διαστάσεις του οχήματος πρέπει να αλλάξουν και ιδίως το πλάτος. Αν και το ύψος και μήκος του οχήματος είναι ικανοποιητικά (2.5 περίπου μέτρα ύψος και 6-6.5 μήκος) το πλάτος που ήταν υπεύθυνο για την απαίτηση αερομεταφοράς θα πρέπει να φτάσει σε ικανά επίπεδα, αφού η τελευταία είναι επουσιώδης. 2.8 με 3 μέτρα είναι ικανά να φέρουν καλύτερες συνθήκες στην καμπίνα του πληρώματος και να φιλοξενήσουν έναν μεγαλύτερο κινητήρα.
Ο τελευταίος είναι σημαντικός, εφόσον οι διαστάσεις, ο οπλισμός και η θωράκιση του οχήματος αυξάνονται. Οι 420 hp του αρχικού “Κενταύρου” δεν επαρκούν για ένα όχημα της κατηγορίας του που θα έχει βάρος 26-30 τόνους. Μοιραία, για να διατηρηθεί η ευελιξία και η ταχύτητα στα ίδια επίπεδα που αναλογούσαν στους 20 με 22 ίππους ανά τόνο, ο “Κένταυρος ΙΙ” θα χρειαστεί έναν σύγχρονο κινητήρα 550-600 ίππων.
Τα ξένα στοιχεία στο “εθνικό” ΤΟΜΑ είναι αναπόφευκτα αλλά με μια καλύτερη διαπραγμάτευση μπορούν να βρεθούν. Ο στόχος των 410 οχημάτων είναι καλός για να προσελκύσουμε διεθνείς εταιρίες σε μια περίοδο που οι πελάτες ακριβών πολεμικών συστημάτων δεν κάνουν ουρές έξω από τα γραφεία τους. Ίσως η συμμετοχή της Κύπρου ή και άλλων κρατών να πρέπει να εξεταστεί, αν και οι Γερμανοί με όλη την αντιπάθειά τους, έχουν ένα δίκιο: όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει.
Το “εθνικό” ΤΟΜΑ είναι μια υπόθεση οικονομική και επιχειρησιακή. Το Ελληνικό Πεζικό θα δώσει το “παρών” στο άμεσο μέλλον σε κρίσεις στην Ελλάδα, στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η κρίση του Έβρου μας δίδαξε πως όλες οι Κρίσεις δεν χρειάζεται απαραίτητα να εξελιχθούν σε θερμή σύγκρουση αλλά οφείλεις να είσαι έτοιμος και σε ικανούς αριθμούς για να την αποσοβήσεις. Η εικόνα ενός ελληνικού ΤΟΜΑ στο πλευρό των Leopard-2A6 HEL θα είναι μια εικόνα επαρκώς αποτρεπτική αλλά ακόμα κι αν τα πράγματα εξελιχθούν προς το χειρότερο, θα πρέπει το δίδυμο αυτό να είναι ικανό να χτυπήσει και να χτυπήσει γερά.
ΠΗΓΗkerberos-hellas
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου